Hoogsensitiviteit is een eigenschap die wordt gekenmerkt door een gevoeliger zenuwstelsel en een diepere verwerking van zintuiglijke prikkels en emotionele informatie.
Als hoogsensitief persoon neem je subtiele details en nuances waar die anderen vaak ontgaan. Daardoor ervaar je de wereld om je heen intenser en ben je gevoeliger voor prikkels. Maar hoogsensitiviteit is meer dan prikkelgevoeligheid alleen. Als hoogsensitief persoon heb je een sterk empathisch vermogen en een rijk emotioneel leven. Je houdt van diepe verbindingen en contacten en hebt een groot rechtvaardigheidsgevoel. Vaak heb je ook een creatieve persoonlijkheid. Daarnaast ben je gevoeliger voor het ontwikkelen van pleasingsgedrag of ben je misschien wel een geboren perfectionist.
Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk dat jouw identiteit mee kleur geeft. En hoewel het in onze snelle en drukke maatschappij voor een extra uitdaging kan zorgen, is het tevens een waardevolle eigenschap die diepgang, empathie en een verfijnd bewustzijn met zich meebrengt.
Veel voorkomende vragen
Hoe herken ik hoogsensitiviteit bij mezelf?
Enkele tekenen van hoogsensitiviteit zijn: overprikkeling bij drukke plaatsen of harde geluiden, snel overweldigd worden door emotionele situaties, grote behoefte aan rust en alleen-tijd, het gevoel hebben anders te zijn, verlangen naar diepgaande verbindingen, het goed kunnen aanvoelen van sfeer en stemmingen en/of het vermogen om subtiele veranderingen in de omgeving waar te nemen.
Ben je benieuwd of je misschien hoogsensitief bent? Elaine Aron, een prominente onderzoeker op het gebied van hoogsensitiviteit, heeft een zelftest ontwikkeld waarmee je kunt ontdekken of deze eigenschap op jou van toepassing is. Deze test is gebaseerd op haar uitgebreide onderzoek en jarenlange ervaring met hoogsensitieve individuen.
Is hoogsensitiviteit een stoornis?
Hoogsensitiviteit is geen stoornis maar een aangeboren eigenschap die bij zo’n 15 à 20% van de bevolking voorkomt. Het kan echter wel leiden tot problemen als het niet goed wordt begrepen of er onvoldoende naar geleefd wordt.
Tot welke klachten kan hoogsensitiviteit leiden?
In onze hectische samenleving kan het leven voor hoogsensitieve personen extra uitdagend zijn. Door de diepgaandere verwerking van prikkels en informatie zijn hoogsensitieve personen kwetsbaar voor het ontwikkelen van enkele specifieke klachten en is er zelfs sprake van een verhoogd risico op stressgerelateerde aandoeningen zoals burn-out, depressie, CVS, fybromyalgie,… Enkele veelvoorkomende klachten zijn:
- Overprikkeling
- Emotionele instabiliteit
- Vermoeidheid
- (Chronische) stress
- Piekeren
- Angst
- Perfectionisme
- Psychosomatische klachten (hoofdpijn, rugpijn, maagklachten)
Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle hoogsensitieve personen klachten ontwikkelen of dezelfde klachten ervaren. Iedereen is anders en reageert op zijn of haar eigen manier op prikkels en stressoren.
Kan je van hoogsensitiviteit herstellen?
Hoogsensitiviteit is geen ziekte of diagnose. Je kan er dus niet van herstellen. Wel kan je dankzij inzichten en kennis beter leren omgaan met jouw hoogsensitiviteit waardoor je minder last hebt van de negatieve effecten ervan.
Hoe kan ik omgaan met mijn hoogsensitiviteit?
Hoogsensitiviteit is een veelzijdige karaktereigenschap die op diverse en individuele manieren wordt ervaren. Gezien de unieke verschillen tussen hoogsensitieve personen bestaat er geen eenduidige oplossing die voor iedereen geschikt is. Het streven naar meer evenwicht, rust en verbinding is een persoonlijke zoektocht. Wel zijn er enkele thema’s die binnen dit proces vaak terugkeren. Denk aan:
- Voldoende recuperatietijd
- Zelfzorg
- Zelfkennis en -acceptatie
- Eigen grenzen respecteren
- Verbinding
- Voldoende slaap
- Vermijden van te veel prikkels
- Vinden van energielekken
Is hoogsensitiviteit hetzelfde als hooggevoeligheid?
Beide termen worden vaak door elkaar gebruikt maar hebben een verschillende betekenis. Hooggevoeligheid wordt gedefinieerd als een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, zowel op emotioneel als fysiek vlak. Het verwijst naar een gevoeliger zenuwstelsel waardoor prikkels intenser worden ervaren dan bij de gemiddelde persoon. Dit symptoom komt bijvoorbeeld voor bij mensen die chronische stress ervaren. Hoogsensitiviteit daarentegen is een bredere term die naast een verhoogde gevoeligheid tevens verwijst naar een diepgaande verwerking van informatie en een verhoogd bewustzijn. Waar hooggevoeligheid een klacht is die vaak voorkomt bij hoogsensitieve personen, is hoogsensitviteit een persoonlijkheidskenmerk dat veel meer omvat dan enkel hooggevoeligheid.
Is hoogsensitiviteit hetzelfde als introvertie?
Nee, hoogsensitiviteit en introvertie zijn twee verschillende begrippen. Hoewel de meerderheid van de hoogsensitieve personen introvert is, dit wil zeggen dat ze zich opladen door alleen te zijn, is dit niet bij alle hoogsensitieven zo. Er zijn ook hoogsensitieve personen die extravert zijn en net op zoek gaan naar sociaal contact om bij te tanken. Ook is het een misverstand dat alle HSP’s verlangen naar rust en stilte. Er zijn ook hoogsensitieve personen die net voldoende uitdaging, opwinding en spannende belevenissen nodig hebben om zich voldoende geprikkeld te voelen. Deze high sensation seekers (HSS) worden aangetrokken door dingen die hen een nieuw gevoel, sensatie of ervaring zullen geven. Wel hebben zij omwille van hun verhoogde sensitiviteit nadien ook extra recuperatietijd nodig.
Is hoogsensitiviteit erfelijk?
Ja, hoogsensitiviteit heeft een sterke genetische component. Als jij en/of je partner hoogsensitief zijn of dit in de familie voorkomt, is de kans dus groot dat je een hoogsensitief kind krijgt.
Hoe uit hoogsensitiviteit zich bij kinderen?
Ook bij kinderen is hoogsensitiviteit een erg individuele karaktereigenschap die op vele manieren tot uiting kan komen. Wel zijn er een aantal gemeenschappelijk kenmerken die we vaak terugzien:
- Hebben een rijk en intens gevoelsleven
- Kunnen hevige emotionele buien hebben zoals woede-uitbarstingen
- Hebben een sterk ontwikkeld inlevingsvermogen
- Zijn zorgzaam en gewetensvol
- Geraken makkelijk overprikkeld of overweldigd
- Hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel
- Hebben nood aan voldoende rust en stilte
- Zijn gevoelig voor zintuigelijke prikkels (harde geluiden, geuren, ruwe stoffen, fel licht)
- Zijn voorzichtig of afwachtend in nieuwe situaties
- Denken veel na of stellen veel in vraag
- Hebben veel fantasie en zijn creatief
- Zijn vaak perfectionistisch en/of faalangstig
Heb je een vermoeden dat jouw kind hoogsensitief is? Elaine Aron ontwikkelde ook een vragenlijst voor kinderen.